ကိုယ္လည္းက်န္းမာ စိတ္ခ်မ္းသာ

နယူးေယာက့္ျမိဳ ့၏ နံနက္ခင္းသည္ သန္ ့ရွင္းလန္းဆန္းေနသည္။ လူေတြ အိပ္ယာ မထေသး၍ ျငိမ္သက္ေနသည္၊ ေအးေဆးေနသည္၊ တိတ္ဆိတ္ေန သည္။

 အခ်ိန္မွာ စပရင္းေခၚ ေႏြဦးေပါက္ရာသီျဖစ္၍ နံနက္ခင္းသည္ ႏွူးႏွဴးညံ့ညံ့    ေလး ေအးျမေနသည္။ နံနက္ခင္း လမ္းေလွ်ာက္ရသည္မွာ အသက္ရွည္ေဆး မွီ၀ဲရသည္ ႏွင့္ တူသည္။ ေျခဆန္ ့လက္ဆန္ ့လို ့ ေကာင္းသည္။ အသက္ရွူရ လြတ္လပ္ သည္။ မ်က္လံုးအျမင္ေအးသည္။ ၀မ္းမီးေကာင္းသည္။ ဆာေလာင္မွဳ ကုိ ျဖစ္ေစသည္။ စိတ္တည္ျငိမ္မွုရသည္။ သမာဓိ ကုိ ျဖစ္ေစသည္။ ဗုဒစာေပ၌ လမ္းေလွ်ာက္ျခင္း (စျကၤန္ ေလွ်ာက္ျခင္း) အက်ိဳး ၅ မ်ိဳး ရွိသည္ဟု မွတ္သားရဖူးသည္။ 

၁။ ခရီးေ၀းသြားႏိုင္ျခင္း။

၂။ ၾကံ့ခိုင္မွုရွိျခင္း

  (ရာသီဥတု အေျပာင္းအလဲ အပူအေအး ကုိခံႏိုင္ရည္ရွိျခင္း)

၃။ ေရာဂါကင္းျခင္း( ႏွလံုး၊ ဆီးခ်ိဳ၊ ေသြးတိုးေရာဂါစသည္ မရွိျခင္း)

၄။ အစာေက်ျခင္း။

၅။ မွတ္ညဏ္(သမာဓိ) ေကာင္းျခင္း….

တို ့ျဖစ္သည္။  (အဂၤုတရနိကာယ၊ ပဥကနိပါတ)

• ခရီးသြားႏိုင္၊ ၾကံ့ခိုင္အားအင္၊ ကင္းစင္ေရာဂါ၊ အစာေၾကညက္၊

မပ်က္သမာဓိ၊ ငါးပါးရွိ၊ မွတ္ဘိ စျကၤန္ အက်ိဳးတည္း။ 

ပန္းသီးစားျခင္းျဖင့္ က်န္းမာမွဳႏွင့္ ပတ္သက္ျပီး လူသိမ်ားေသာ အဂၤလိပ္ စကားပံု တစ္ခု ရွိ၏။

“An apple a day keeps the doctor away.”

အထက္ပါ စကားပံု ကုိ မွီျငမ္း၍ လမ္ေးလ်ွာက္ျခင္း အေၾကာင္းကုိ မိမိလည္း ကိုယ့္စိတ္ကူးႏွင့္ စကားပံုေလး တစ္ခု ေရးထား၏။

           “Walking an hour a day keeps the doctor away.”

မိမိမွာ နယူးေယာခ့္ျမိဳ ့ေရာက္သည့္ ေန ့မွ စျပီး မေရွာင္သာေသာ အေျကာင္းႏွင့္ ရာသီဥတု အေျခအေနဆိုးမွသာ လမ္းေလွ်ာက္မွု ပ်က္ကြက္သည္။ တခါတရံမိုးရြာေသာ္လည္း ထီးေဆာင္းျပီး အ၀တ္အစားထူထူ၀တ္ကာ လမ္းေလ်ွာက္ထြက္၏။ ထို ့ေျကာင့္ နယူးေယာက္ျမိဳ ့၌ သံုးႏွစ္ခန္ ့အတြင္း ေနထိုင္စဥ္ကာလ လမ္းေလ်ွာက္ျခင္း အေလ့အထသည္ မိမိႏွင့္အတူ ရင့္က်က္လာသကဲ့သို ့လမ္းေလွ်ာက္ရင္း ေတြ ့ဆံုေနျကသူမ်ားႏွင့္လည္း မ်က္မွန္းတမ္းလာသည္။ ရင္းႏွီးလာသည္၊ ႏွုတ္ဆက္ေနျကျဖစ္သည္။

လမ္းေလွ်ာက္သူမ်ားမွာ လူမ်ိဳးစံုသည္။ လူျဖဴမ်ား၊ လူမဲမ်ား၊ spanish လူမ်ိဳးမ်ား၊ အီတလီလူမ်ိဳးမ်ား၊ တရုတ္၊ ကိုးရီးယားႏွင့္ အိႏိယလူမ်ိဳး စသည္တုိ ့ျဖစ္ၾကသည္။
မိမိေလ်ွာက္ေနၾကေနရာမွာ မ၇ိမ္းပတ္ခ္ ေခၚ ဧရာမ ကြင္းၾကီးျဖစ္သည္။ ထိုေနရာမွာ ရန္ကုန္ရွိ မိုင္ဒါကြင္းႏွင့္ တူသည္ဟု ထင္ရသည္။ ကြင္းပတ္လည္တြင္ အေမရိကတိုက္၌ ေပါက္ေရာက္ေလ့ရွိေသာ ေမပယ္လ္ပင္ၾကီးမ်ား ကုိ ျခံစည္းရိုးအျဖစ္ ၀ိုင္းရံ၍ စိုက္ပ်ိဳးထားသည္။ 

က်ယ္ျပန္ ့ေသာ ကြင္းကုိ ပတ္ထားသည့္ လူေလွ်ာက္ေသာ အေႏွးလမ္း ႏွင့္ စက္ဘီး စီးသူမ်ား၊ ရိုလာစကိတ္ စီးသူမ်ားအတြက္ အျမန္လမ္း ဟု ႏွစ္လမ္းသြား ကုိ ကြင္းပတ္ လည္ေဖာက္ ထားသည္။ ဧရာမကြင္းတြင္ လမ္း ႏွစ္ခု ရွိေသာ္လည္း တခါတရံ လမ္းေလွ်ာက္လာသူမ်ားႏွင့္ က်ပ္ေနသည္ဟု ထင္ရသည္။ လူမ်ားေသာ္လည္း က်ယ္ျပန္ ့ေသာ ကြင္းျပင္၏ တည္ျငိမ္မွုႏွင့္ လန္းဆန္းေသာ နံနက္ခင္း၏ ဆဲြေဆာင္ မွဳေၾကာင့္ စိတ္လြတ္လပ္မွု ကို ခံစားရသည္။ လူမ်ိဳးစံဳ၊ မ်က္ႏွာမ်ိဳးစံုေသာ္လည္း အင္အား ၾကီးမားေသာ နံနက္ခင္း၏ တည္ျငိမ္မွဳ ေအာက္တြင္ စိတ္ခ်မ္းသာစရာ ေကာင္းသည္။ 

လမ္းေလ်ွာက္သူမ်ားမွာ လူလတ္ပိုင္း အနည္းငယ္ႏွင့္ လူၾကီး ပုိင္းမ်ား သည္။ ျမင္ေတြ ့ ရေသာ  မ်က္ႏွာမ်ိဳစံုတြင္ အခ်ိဳ ့သည္ နံနက္ခင္းအလွနွင့္ အတူ တက္ၾကြ ရႊင္လန္း ျပီး  ျမင္သူတိုင္းကုိ ျပံဳးျပံဳးရႊင္ရႊင္ ႏွုတ္ဆက္ရင္း သြက္လက္ စြာ ေလွ်ာက္ၾက သည္။ သူတုိ ့ကုိ ၾကည့္ရင္း လူတိုင္းလဲ တက္ၾကြ ရႊင္လန္း ေနၾကသည္။ သုိ ့ေသာ္ အခ်ိဳ  ့မွာ  မ်က္ႏွာညိွုးညွိုးႏြမ္းႏြမ္း မရႊင္မလန္း ႏွင့္ မည္သူ ့ကုိမွ် မၾကည့္ပဲ လမ္းကုိသာ အားစိုက္ေလွ်ာက္သည္။ နံနက္ခင္း အလွ ႏွင္ ့ ဆန္ ့က်င္ လွ်က္ သူတို ့မ်က္ႏွာ ညိွဳးႏြမ္း လြန္းသည္။ 

ဤ ညိွဳးႏြမ္းေသာ မ်က္နွာမ်ားသည္ ေလာကဓံ၏ ဒဏ္ရာ ဒဏ္ခ်က္ ေၾကာင့္ ဟု ထင္ရသည္။ ေျဖေဖ်ာက္ မရႏိုင္ေသာ ေလာကဓံ၏ အရိုက္အပုတ္ဒဏ္ ကုိ ယင္းတို ့ မ်က္ႏွာေပၚတြင္ အထင္းသားျမင္ရသည္။ သားေရး သမီးေရး ေၾကာင့္ျဖစ္ေသာ အပူအပင္ ေသာက ဒဏ္ရာမ်ား၊ ေန ့စဥ္ ဘ၀ စီးပြားေရး၊ လူမွဳေရး၊ က်န္းမေရးတို ့ေၾကာင့္ ျဖစ္ေသာ အပူအပင္ေသာက ဒဏ္ရာ ဒဏ္ခ်က္မ်ား၊ အသက္ၾကီးလာသည္ႏွင့္ အမွ် ခံစားရခ်က္ၾကီးမားလာျပီး မ်က္ႏွာညွိဳးႏြမ္းမွုလည္း နက္ရွိဳင္းေလေလျဖစ္သည္။ ျပံဳးမရ ေပ်ာ္မရေသာ ဘ၀ျဖစ္လာေတာ့သည္။ 

နံနက္တိုင္းလမ္းေလွ်ာက္ျခင္းသည္ ကိုယ္ခႏာက်န္းမေရးအတြက္ ေလ့က်င့္ခန္း တစ္ခုျဖစ္သည္။ မ်က္ႏွာညိဳးႏြမ္းသူမ်ားသည္ ကိုယ္ခႏာက်န္းမာေရးအတြက္ ပံုမွန္လမ္းေလွ်ာက္ေသာ္လည္း သူတုိ ့၏ အတြင္းမွ ပူေဆြးေနေသာ ေသာက ဒဏ္ရာ ဒဏ္ခ်က္ ကုိ ကုစားရန္ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ေလ့က်င့္ခန္း ကုိ ေမ့ေလ်ာ့ေနဟန္ ရွိသည္။ သို ့မဟုတ္ ကုစားရန္နည္းကုိ ရွာမေတြ ့ဟန္ရွိသည္။ လမ္းေလွ်ာက္၍ ကိုယ္လက္ေလ့က်င့္ခန္း ျပဳလုပ္ျခင္းသည္ လူ ့ဘ၀အတြက္ မရွိမျဖစ္ လိုအပ္သကဲ့သုိ ့ စိတ္ပို္င္းဆိုင္ရာ္ ေလ့က်င့္ခန္းျပဳလုပ္ျခင္းသည္လည္း စိတ္ခ်မ္းသာေရး၊ ေပ်ာ္ရႊင္စြာ ေနထိုင္ေရးအတြက္ အထူးလိုအပ္သည္။ ထို ့ေၾကာင့္ နံနက္ခင္းသည္ ႏုနယ္သန္ ့ရွင္း ၍ လွပသကဲ့သုိ ့ လူတိုင္း၏ စိတ္သည္လည္း နံနက္ခင္းႏွင့္ အတူ သန္ ့ရွင္းလွပေစရန္ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ေလ့က်င့္ခန္း (စိတ္အလုပ္) ကုိ အေရးတျကီးလုပ္သင့္သည္။ 

ကမာ့ဗုဒသာသနာျပဳဆရာေတာ္ ဘဒြၵႏြဦးေသဌိလ  အရွင္သူျမတ္က က်န္းမာ အသက္ ရွည္ေရးႏွင့္ ပတ္သက္ျပီး (စိတ္အလုပ္) ကမြဌာန္းတရား အားထုတ္မွဳ က အေထာက္ အပံ့ျပဳပံု ကုိ ဤသုိ ့မိန္ ့ေတာ္မူခဲ့သည္။ 

“က်န္းမာအသက္ရွည္ေရးအတြက္ အေရးအၾကီးဆံုးကေတာ့ စိတ္အလုပ္ဘဲ၊ တကယ့္ကုိ စိတ္အလုပ္ လုပ္ထားတဲ့သူဟာ ေသခ်ိန္က်လို ့ ေသခါမွေသေရာ၊ မက်န္းမာျဖစ္ခဲတယ္၊ ဟုိးဘ၀ က ပါလာတဲ့ ကံေဟာင္း ကံေၾကြး ရွိလို ့ ခံရတာမ်ိဳးမွ တပါး က်န္းမာေရး မထိခိုက္ႏိုင္ဘူးလို ့ ယံုၾကည္တယ္။ အလုပ္လုပ္ေနတယ္၊ အလုပ္လုပ္ေနလို ့ ညအိပ္ခ်ိန္ နည္းသြားမယ္၊ ဘာမွ မျဖစ္ဘူး၊ အလုပ္ဆိုတာ စိတ္အလုပ္ကို ေျပာတာေနာ္၊ ကမဌာန္းထိုင္တာေပါ ့၊ ခပ္ငယ္ငယ္ ရဟန္းဘ၀ ကတည္းက ကမဌာန္းအလုပ္လုပ္ခဲ့တယ္။ ဒီအလုပ္ကလည္း ကိုယ့္ကုိယ္ကုိ က်န္းမာေစတယ္လို ့ ယူဆတယ္” ဟု ဆရာေတာ္ၾကီးက ကမြဌာန္းအလုပ္ (စိတ္အလုပ္) ၏ တန္ဖိုးရွိပံုကုိ မိန္ ့ေတာ္မူခဲ့သည္။ 

ထို ့အျပင္ ဆရာေတာ္ၾကီးက "ေနာက္တခုက ကိုယ္လက္လွဳပ္ရွားျခင္း ဟာ က်န္းမာေရးအတြက္ အလြန္အေရးပါတဲ့ ေလ့က်င့္မွဳတစ္ရပ္ပဲ၊ လမ္းေလွ်ာက္ျခင္းဟာ ကမဌာန္းထိုင္တဲ့ သူမ်ားနဲ ့ ထိုင္ျပီး အလုပ္လုပ္ရတဲ့ သူမ်ားအတြက္ အလြန္ အေရးၾကီးတယ္၊ လမ္းမေလ်ွာက္လို ့ ျဖစ္ကုိ မျဖစ္ဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ဘုန္းျကီး အဂၤလန္မွာ  ေနတုန္းက ရာသီဥတု ဘယ္ေလာက္ေအးေအး ထြက္ျပီး လမ္းေလွ်ာက္ တာပဲ။ မိုးသိပ္မ်ားလို ့ မထြက္ႏိုင္ရင္ ေက်ာင္း၀င္းမွာ ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္တယ္၊ ‘Touch toe’ ေျခဖ်ားကုိ ထိေအာင္ ေကြးညြတ္ရတဲ ့ေလ့က်င့္ခန္းမ်ိဳး မပ်က္မကြက္ လုပ္ေလ ့ ရွိတယ္၊ ဒါေၾကာင့္ ႏွာေစး၊ ေခ်ာင္းဆိုးမွ တပါး အျခားေရာဂါျဖစ္တယ္လို ့ သိပ္မရွိပါဘူး"    ဟု ဆရာေတာ္ၾကီး က တရားအလုပ္ႏွင့္ လမ္းေလွ်ာက္ျခင္းတို ့ေၾကာင့္ မိမိ က်န္းမာေရး ေကာင္းမြန္ပံုတို ့ကုိ ဖြင့္ဟ မိန္ ့ေတာ္မူသည္။

                                                                 မဟာေအာင္ေျမ - ဦး၀ိလာသ